در عکاسی همه چیز حول موضوع نور می‌چرخد و در واقع عکاسی هنر ثبت نور است. آنچه که ما باید بدانیم این است که برای گرفتن یک عکس مناسب اولین قدم‌ یادگیری تنظیم نور برای سوژه و عکس است. لذا در این مطلب در مورد نحوه‌ی ترکیب دوربین و لنز برای کنترل نوردهی تحت مفهوم مثلث نوردهی صحبت خواهیم کرد.

مثلث نوردهی همان طور که از نامش پیداست دارای سه ضلع به نام‌های سرعت شاتر، گشودگی دیافراگم و ایزو است. این سه ضلع در دوربین و لنز همگی با هم کار می‌کنند تا میزان نوری که به سطح حساس دوربین می‌رسانند را تنظیم کنند. این سه مورد نه تنها بر نور عکس تاثیر می‌گذارند بلکه دارای اثرات جانبی دیگر نیز موثر می‌باشند. دیافراگم عمق میدان فوکوس و محدوده‌ای که در عکش واضخ دیده می‌شود را کنترل می‌کند، سرعت شاتر به شما این امکان را می‌دهد تصویر را بصورت محو یا کاملاً فریز شده ثبت کنید و درجه‌ی ایزو (ISO) می‌تواند به شما ثبت عکسی را در نور کم بدهد که با چشم خود قادر به دیدن آن نیستید. هر کدام از این مفاهیم دارای توضیحات مفصل‌تری و نیازمند برقراری تناسبی در بین همدیگر هستند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

• ایزو (ISO)

کلمه‌ی ISO مخفف کلمه‌ی international standard organization است که این کلمات هیچ ربطی به کارکرد آن ندارند. در واقع ISO واحدی استاندارد برای اعلام درجه‌ی حساسیت سنسور به نور است. این عدد معمولاً از 100 شروع می‌شود و تا اعداد 12800 و یا 102400 و یا حتی بسیار بالاتر قابل تنظیم است. هرچه عدد ISO بالاتر باشد،‌ حساسیت سنسور دوربین شما به نور بیشتر می‌شود و هرچه ISO عدد کمتری داشته باشد، حساسیت به نور کمتر می‌شود. شما می‌توانید این عدد را با استفاده از منو یا توسط دکمه‌ی روی دوربین تنظیم کنید و یا آن را در حالت اتوماتیک قرار دهید تا دوربین آن را متناسب با دو ضلع دیگر مثلث نوردهی تنظیم نماید.

• برای یادگیری شیوه‌ی تنظیم متغیرهای ذکر شده در این مطلب، خواندن مطلب "بررسی حالت‌های مختلف عکاسی غیر اتوماتیک دوربین‌های کانن و نیکون" توصیه می‌شود!

گرچه بالا بردن عدد ایرزو به شما این امکان را می‌دهد که در نور کم عکاسی کنید، اما این امکان به قیمت بالا رفتن نویز و پایین آمدن کیفیت جزئیات در عکس صورت می‌گیرد.

ISO روشی سریع و آسان برای تغییر تنظیمات نوردهی است به این معنی که وقتی ISO را تغییر می‌دهیم، بجای تامین نور بیشتر حساسیت سنسور را به صورت الکترونیکی افزایش می‌دهیم. به عبارت دیگر ولتاژ سنسور را زیاد می‌کنیم. این روند افزایش که به صورت داخلی است و با نرم افزار و سنسور دوربین انجام می‌شود بسیار شبیه به روند افزایش گین در میکروفون است. از اثرات جانبی ناخوشایند افزایش بیش از حد ISO را نویز دیجیتالی گویند.

• دیافراگم

به دهانه‌ی قابل تنظیمی که در لنز نور را از خود عبور می‌دهد دیافراگم ‌گفته می‌شود. عدد دیافراگم یا f-stop نحوه‌ی تغییر اندازه دهانه‌ی دوربین می‌باشد. هرچه این عدد به 1 نزدیک‌تر باشد نور بیشتری از لنز عبور خواهد کرد به به سنسور می‌رسد. این عدد، مشخصه‌ای بسیار تعیین‌کننده در قیمت لنزهاست و همانند فاصله کانونی، در نام لنزها ذکر می‌شود.

در مورد گشودگی دیافراگم نیز باید گفت که این گشودگی به قیمت محوتر شدن پس زمینه و کوچک‌تر شدن ناحیه‌ای که با وضوح کامل در عکس ثبت می‌شود صورت می‌پذیرد، گرچه در بسیاری از موارد این محوی پس‌زمینه ایده‌آل است، اما در برخی از سبک‌های عکاسی مانند عکاسی از طبیعت نیاز به این داریم که عمق میدان وضوح تصویر گسترده باشد و دقیقاً به همین دلیل است که لنزهای اعداد دیافراگم بزرگ مانند f/22 را نیز در اختیار ما قرار می‌دهند.

• سرعت شاتر

سرعت شاتر اشاره به مدت زمان تابش نور عبوری از لنز به سنسور است. افزایش این مدت زمان راه حل خوبی برای عکاسی در محیط کم نور است. راه حلی که مانند ایزو باعث افزایش نویز تصویر نمی‌شود. اما اگر دوربین روی دست شما باشد احتمالاً نخواهید توانست سرعت شاتر را بیش از یک صدم ثانیه سریع کنید! زیرا در سرعت شاترهای کندتر براحتی لرزش دست شما عکس را کاملاً تار خواهد کرد.

البته در صورت قرارگیری دوربین روی سه‌پایه هم گرچه امکان استفاده از سرعت شاتر کندتر وجود دارد، اما در صورت متحرک بودن سوژه، آن را محو و تار ثبت خواهید کرد. 

• نتیجه‌گیری:

زیاد یا کم بودن عدد هیچ یک از سه ضلع مثلث نوردهی بر دیگری ارجحیت ندارد و صرفاً ایجاد تناسب بین آن‌ها اولویت اول است. ایجاد تناسبی که منجر به ثبت عکسی شود که عکاس در ذهن متصور شده است. اگر دوربین خود را در حالت اتوماتیک قرار دهید، دوربین سعی خواهد کرد عکسی با کمترین نویز و در عین حال سرعت شاتری که در آن افراد در حال حرکت محو نباشند ثبت کند. اگر حالت اتوماتیک را روی حالت منظره تنظیم کنید نیز دوربین سعی خواهد کرد دیافراگم را تا حدی ببندد و نور را از راه‌های دیگر تامین کند تا هم عمق میدان فوکوس زیاد باشد و هم عکس مناسبی بگیرید.

اما همه‌ی این موارد اتوماتیک شاید منجر به ثبت عکس نشود که شما در ذهن دارید. پس بهترین گزینه استفاده از تنظیمات دستی و در اختیار گرفتن تنظیم تک تک اضلاع مثلث نوردهی خواهد بود که برای کاهش مدت آزمون و خطا در زمان ثبت سوژه باید از قبل هر یک از آنها را تمرین کرده باشید و متناسب با قابلیت‌های لنز و دوربین خود بر آن مسط باشید.